Een jaar geleden verhuisden we naar Zweden aan het begin van het meest uitdagende seizoen dat dit land te bieden heeft: de winter. Daar aangekomen was de eerste sneeuw nét gevallen en dat zou de daarop volgende maanden alleen maar meer worden. Het was zaak om snel te wennen aan de kou, de sneeuw, de korte dagen en de duisternis. De mogelijkheden en vooral ook de onmogelijkheden. En dat ging lang niet altijd in één keer goed. Intussen is de winter opnieuw begonnen en denken we het één en ander geleerd te hebben van vorig jaar. Lees snel verder als jij wilt weten hoe wij een halfjaar sneeuw, duisternis en kou ervaren, zes maanden winter in Zweden!
Eindeloze hoeveelheden sneeuw in Zweden
We zijn naar Zweden verhuisd omdat we in een sneeuwzeker gebied wilden wonen. De vieze, nattige winters van Nederland waren niet helemaal ons ding en ook onze sledehonden zijn van nature meer fan van sneeuw dan van modder. Sneeuw wilden we en sneeuw is wat we kregen. Enthousiast kochten we een quad met sneeuwschuiver en na elke sneeuwbui werd er vrolijk (of soms wat minder vrolijk na de zoveelste sneeuwbui in een week tijd) een mooi pad vrijgemaakt waar dat nodig was. Dachten we. Want langzaam maar zeker kwamen we erachter dat we helemaal niet zo goed wisten waar een pad nou eigenlijk van pas zou komen. En als je dat niet meteen na de eerste sneeuwbui begint te schuiven, is er na een zekere hoeveelheid sneeuw zelfs met de sneeuwploeg geen doorkomen meer aan. En dan is er nog de sneeuw die niet op de grond valt, maar op de daken. Een absoluut práchtig gezicht, de rode Zweedse huizen met wit besneeuwde daken. Maar waar we even geen rekening mee hadden gehouden op alle plekken is dat die sneeuw onvermijdelijk een keer van dat dak af komt glijden. Zodra het dan op een gestorte berg een deur blokkeert waar je eigenlijk nog bij moest, realiseer je je pas hoeveel sneeuw het eigenlijk is. Scheppen geblazen!
Is zo’n lange Zweedse winter met stapels sneeuw dan alleen maar doffe ellende? Nee hoor! Doordat de winter hier vroeg begint kun je op tijd ophouden met grasmaaien (bonus!) en er zijn tal van leuke activiteiten waarbij een pak sneeuw goed van pas komt. Denk bijvoorbeeld aan sleeën, langlaufen en sneeuwschoenwandelen. Daarnaast trainen we onze sledehonden ook veel liever in de sneeuw dan op het ‘droge’. Ziet er toch net wat pittoresker uit op de foto’s waarmee we vrienden en familie jaloers proberen te maken. Het moge duidelijk zijn dat de sneeuw ons er niet van weerhoudt om buiten bezig te zijn. En ja, na zes maanden is het ook wel weer fijn om gras te zien in de tuin.
Korte dagen, lange nachten
Het is niet zo dat we enorm fan zijn van duisternis. Zowel fysiek als mentaal moeten we dan ook echt even schakelen wanneer het steeds vroeger donker wordt en steeds later licht in de ochtend. Natuurlijk is er met kunstlicht best wel wat aan de duisternis te doen en kunnen bepaalde taken en werkzaamheden toch uitgevoerd worden, maar de echte buitenklusjes voelen toch een stuk logischer om te doen wanneer het buiten niet donker en -25 graden Celsius is. We wonen niet in het noorden van Zweeds Lapland, dus we hebben altijd wel wat uurtjes daglicht. Het voordeel is dat dat daglicht ook wel lekker weerkaatst op eerder genoemde laag sneeuw en je dus van alle kanten weet te bereiken. Toen we vorig jaar hierheen emigreerden, kwamen we aan in de meest donkere periode van het jaar. Van de één op de andere dag was het om drie uur ‘s middags donker. Met enige regelmaat was ik om half vier in de middag écht toe aan avondeten of vond mijn lichaam het tegen negen uur in de avond tijd om naar bed te gaan. Dit jaar hebben we de donkere dagen geleidelijk zien aankomen, dat went gemakkelijker. Toch voelt je lichaam in de donkere dagen nét dat kleine beetje meer vermoeid (wat misschien ook weer het resultaat is van het feit dat je zoveel mogelijk wilt maken van de uren dat er wel daglicht is) en voelt het alsof je de kinderen midden in de nacht naar school brengt en ervan ophaalt.
Zijn er ook positieve punten aan deze intens duistere periode? Zeker weten! Ik weet niet of het voor iedereen geldt, maar ik slaap als een blok. En Axel en de kinderen ook. Voldoende slaap krijgen is in deze periode een stuk eenvoudiger dan in de tijd van het jaar waarin het nét niet echt donker meer wordt. Vooral de kinderen hebben daar moeite mee gehad afgelopen zomer. Pluspunt aan de duisternis dus. Verder heeft nagenoeg iedereen gezellige lampjes in en om het huis gemaakt en de kachel brandt op volle toeren. Een echt winterwondergevoel. En dan nog iets: zonder duisternis zie je ook het noorderlicht niet, dus laat de lichtshow maar weer beginnen!
Winter in Zweden: Koud – kouder – koudst
Waar het in Nederland dolle pret is wanneer het een weekje vriest (want: ‘zouden we eindelijk weer een Elfstedentocht krijgen?’), zijn de temperaturen in de Zweedse winters serieuze business. Als je met -20 graden Celsius je wanten op school laat liggen en in de schoolbus naar huis stapt, heb je dus een serieus probleem. Los van het feit dat het ons als ouders leert dat een paar reservewanten voor de kinderen geen overbodige luxe zijn, ga je je kind de volgende ochtend met dezelfde temperatuur niet zonder handschoenen bij de bushalte laten wachten. Het is niet een kwestie van ‘even je handen in je mouwen en doorlopen’. Dit soort lage temperaturen doen op niet al te lange termijn namelijk nogal pijn. En dat heeft een reden: gevaar! We proberen onze kinderen te leren tijdig aan te geven wanneer een deel van je lichaam koud is. Aan stoer doen heeft niemand iets. Wees verstandig en zorg goed voor jezelf, en dan kun je met deze temperaturen prima een poosje buiten doorbrengen. Van november tot zeker eind maart vriest het hier het grootste gedeelte van de tijd. Dat kan variëren van milde vorst tot een graad of -27. Met de paar vlokken sneeuw die we kennen uit Nederland zijn we zes maanden winter in Zweden niet gewend. Met die extreme temperaturen spelen onze kinderen ook geen uren achter elkaar buiten, maar we zien er wel op toe dat we allemaal voorzien worden van frisse lucht en beweging buitenshuis.
Ondanks de winterbestendigheid van onze honden hebben ook zij wat extra aandacht nodig wanneer het kwik daalt tot wimperbevriezende diepte. We kunnen prima met ze op pad met de slee, maar merken ook dat het warm blijven de honden extra energie kost. Dus passen we het voer aan en zorgen we voor een extra laagje isolatie (houtwol, want stro is heel slecht te krijgen hier) in hun nachthokken en wat knusse plekken in hun schuurtje met bergen houtwol. Waar ze met -5 graden Celsius nog heerlijk buiten liggen, gaan ook de Siberische husky’s met -20 liever op een bedje tegen elkaar aan liggen.
De Zweedse winters zijn precies waar we op hoopten: lang, koud en besneeuwd. En komt dat voordeel met wat nadelen? Natuurlijk! Maar voor ons zijn die nadelen gemakkelijk te overzien en leren we op onze manier in elk seizoen weer iets nieuws over ons nieuwe thuisland en haar klimaat.